Zeg tegen iemand dat hij ergens niet – herhaal niet – zenuwachtig hoeft te zijn. En voeg aan dat advies toe dat ze er alleen voor hoeft te zorgen dat ze goed uitgerust is. Wat gebeurt er dan?
Precies.
Dus op de avond voor het laatste toetsmoment van de basisschool, de Citotoets, komt de Molenaarsdochter huilend de woonkamer in omdat ze niet kan slapen. Ze ligt al een paar uur in bed, en je weet hoe het gaat als je al uren wakker ligt als je hoopte te slapen: je bent heel ongelukkig. En dat is zij ook.
En ze hoeft echt niet zenuwachtig te zijn.
1. ´t Is maar een toets om te kijken ´waar je staat´, en geen examen of wedstrijd.
2. Ze zal het prima doen.
Maar ze is een perfectionist. En daarbij, ’t is nou eenmaal niet de bedoeling dat je samenwerkt bij zo’n toets, de bureautjes staan in ‘proefwerkopstelling’, sommige kinderen zijn nou eenmaal zenuwachtig, én je bent gewaarschuwd voor die goeie nachtrust; het is allemaal anders.
De kinderen zitten klaar voor de Cito op drie achtereenvolgende dagen – of ochtenden moet ik eigenlijk zeggen, wat ook echt wel genoeg is. Taal en rekenen worden getest, net als vagere onderwerpen als ‘wereldoriëntatie’ en ‘studievaardigheden’.
Een middelbare school zal om de resultaten van de Cito vragen om te garanderen dat een kind min of meer op het goede niveau begint aan het voortgezet onderwijs – want zo is het Nederlandse schoolsysteem: het gaat allemaal om niveaus, wat ergens ook wel goed is omdat kinderen dan uitgedaagd worden naar hun eigen mogelijkheden, hoewel je ook kunt stellen dat het systeem de kinderen niet bepaald aanmoedigt om het beste uit zichzelf te halen.
Wat nu als de druk te hoog is, en de resultaten niet wat ze zouden hebben kúnnen zijn? Elke middelbare school moet ook vragen naar het schoolrapport, de mening van de leerkrachten van het kind betreffende zijn of haar ontwikkeling over de jaren.
Dus het hangt niet alleen af van de Cito. Tenminste dat hoop je als ouder.
Maar er rust behoorlijk wat druk op de kinderen. Wat wel blijkt: een slapeloze nacht is niet iets dat mijn meisje vaak overkomt. We hopen er het beste maar van – in elk geval maakt het allemaal niet uit zolang ze maar gelukkig is. En je kunt overal gelukkig zijn, als je maar geaccepteerd wordt en een paar goede vrienden hebt.
Enfin. De Cito zit erop. Weer een stap gezet in opgroeien.